دیکشنری تخصصی میکروبیولوژی
در دیکشنری تخصصی میکروبیولوژی به ارائه و بررسی لغات علمی کاربردی در میکروبیولوژی می پردازیم.
facultative anaerobe: بی هوازی اختیاری
باکتری هایی که O2 را نیاز ندارند، اما می توانند از آن در صورت موجود بودن استفاده کنند.
fatty acid : اسید چرب
نام اسيدهاي چرب به دليل بخش هيدروكربني آنها است. اسيدهاي چرب زنجيرهاي هيدروكربني طويلي هستند که تعداد کربن و میزان saturation ( پیوند دوگانه ) در آن ها متفاوت است در يك انتهاي خود داري كربوكسيليك اسيد هستند.
Saturated fatty acids: اسید های چرب اشباع
اين اسيدهاي چرب در زنجيره هيدروكربني خود اتصال دوگانه ندارند و با افزايش طول زنجير كربني نقطه ذوب آنها افزايش پيدا مي يابد.
unSaturated fatty acids:اسیدهای چرب غیر اشباع
Monounsaturated fatty acid:
اسيدهاي چرب غير اشباع كه يك اتصال دوگانه دارند.
Polyunsaturated fatty acids:
اسید های چربی که بیش از یک پیوند دوگانه دارند.
nucleoid: شبه هسته
پروکاریوت ها هسته واقعی ندارند در عوض DNA آنها در ساختاری به نام شبه هسته قرار گرفته یا درون سیتوپلاسم تجمع یافته است.
passive transport: انتقال ساده یا غیر فعال
این مکانیسم بر مبنای انتشار و در جهت شیب غلظت مواد بوده و نیازی به صرف انرژی ندارد.
facilitated diffusion: انتشار تسهیل شده
این مکانیسم بر مبنای انتشار و در جهت شیب غلظت مواد بوده و نیازی به صرف انرژی ندارد . انتشار تسهیل شده به صورت انتخابی عمل میکند یعنی پروتئین های کانالی آن به صورت انتخابی عمل نموده و باعث تسهیل عبور مواد و مولکول های خاصی می شود.
active transport: انتقال فعال
این مکانیسم انتقال مواد به صرف انرژی نیاز دارد و برخلاف شیب غلظت عمل می کند
uniport:
اگر پروتئین غشایی تنها انتقال یک ماده رادر یک جهت و مستقل از یون همراه تسهیل کند .
symport:
اگر پروتئین غشایی انتقال یون و ماده را در یک جهت تسهیل کند .
antiport:
اگر پروتئین غشایی انتقال همزمان دو ترکیب را در جهت های مخالف هم تسهیل کند .
flagure: تاژک یا تاژه
اندام حرکتی باکتری است که از زیر واحدهای پروتئینی فلاژلین (flagelin) ساخته شده و همچنین نقش آنتی ژنی دارد ( آنتی ژن H) .
filament: بخش شلاقی یا رشته تاژک
hook: قلاب
ساختاری زانویی و کوتاه داشته که به نظر میرسد بعنوان یک مفصل چرخشی عمل میکند در غشا و دیواره سلولی قرار دارد.
basal body: بدنه اصلی تاژک
حاوی تعدادی حلقه میباشد تعداد این حلقه ها در باکتری گرم مثبت و گرم منفی متفاوت است . این بخش یه غسای سیتوپلاسمی متصل میشود .
monotrichous:
باکتری که در یک سمت خودش یک تاژه دارد.
lophotrichous:
باکتری که دارای چند تاژه دریک یا دو طرف خود است .
amphitrichous:
باکتری که دارای دوتاژه در دو طرف خود است .
peritrichous:
باکتری که دارای چندین تاژه در دور تا دور خود است .
capsule:کپسول
لایه بیرونی باکتری که روی دیواره ی سلولی قرار میگیرد و اغلب جنس آن پلی ساکاریدی است. همچنین خاصیت آنتی ژنی نیز دارد (آنتی ژن c )
pili:مژه باکتری
یک زائده ی تو خالی پروتئینی که سراسر باکتری را در برگرفته و زیر واحد سازنده ی آنpilin نام دارد . این اندام همچنین عامل اختصاصی اتصال باکتری به سطوح است .
chemotaxi:حرکت در جهت نیاز
وقتی غذا یا ماده ی سمی در محیط باشد ، باکتری به طور مدام (30 ثانیه) در جهت یا خلاف جهت آن حرکت میکند .
random walk:
حرکت معمول باکتری که جهت مشخصی ندارد ولی الگوی زمانی حرکت آن به این صورت است که: 1 ثانیه شنا و 0/1 ثانیه درجا .
core:بخش مرکزی
بخش پروتوپلاست اسپور است .
spore wall:دیواره اسپور
درونی ترین لایه احاطه کننده ی غشا داخلی اسپور می باشد.
cortex:کورتکس
ضخیم ترین لایه پوشش اسپور میباشد. نسبت به آنزیم های لیزوزیم حساس بوده و اتولیز آن در جوانه زدن اسپور نقش دارد .
coat:پوشش
متشکل از پروتئین شبه کراتین با پیوندهای دی سولفیدی متعدد داخل مولکولی است که باعث مقاومت اسپور نسبت به داروها ، پرتوها و عوامل شیمیایی میگردد.
amitochondria:
میکروارگانیسمهای یوکاریوتی که فاقد میتوکندری هستند.
hopanoid: هوپانوئید
بسیاری از باکتریها ترکیبات ساختاری بنام هوپانوئید دارند که احتمالا تمامی عملکردهای استرولها را بعهده دارند.
group translocation: جابجایی گروهی
باکتریها از این روش برای انتقال قندهای خاصی مثل گلوکوز و مانوز استفاده میکند. در این روش ماده منتقله در حین انتقال توسط فسفوانول پیرووات فسفریله میشود.
central microtubule: میکروتوبول مرکزی
میکروتوبولهایی که در تاژک و مژک سلولهای یوکاریوتی که در مرکز قرارگرفته و تعداد آنها دو عدد است.
doublet microtubule: میکروتوبول محیطی
میکروتوبولهایی که اطراف میکروتوبولهای مرکزی قرارگرفته و تعداد آنها نه جفت است.
nucleoles: هستک
هستک در داخل هسته قابل مشاهده است (در یوکاریوتها). هستک ناحیه غنی از RNA میباشد و محل سنتز RNA ریبوزومی است.
nucleus: هسته
هسته حاوی ژنوم سلولی است و در یوکاریوتها توسط غشای دولایهای پوشیده شده است. در پروکاریوتها ژنوم در شبه هسته قرارگرفته است.
rough endoplasmic reticulum: شبکه اندوپلاسمی خشن
این شبکه مولد اصلی گلیکوپروتئینها است همچنین نقش دیگر آن تولید مواد غشایی است که در سراسر سلول انتقال مییابد.
smooth endoplasmic reticulum: شبکهی اندوپلاسمی صاف
این شبکه در سنتز لیپیدها و همچنین متابولیسم کربوهیدرات نقش دارد.
golgi complex: دستگاه گلژی
شامل بستههای غشایی است که به همراه شبکه اندوپلاسمی در ایجاد تغییزات شیمیایی و دستهبندی محصولات شبکه اندوپلاسمی نقش دارد و ضمنا تعیین مینماید که چه ترکیباتی باید از سلول خارج شوند و چه ترکیباتی باید در ساختار غشایی سلول نقش ایفا کند.